مسافت پیاده روی اربعین

۹ زبان expa ded collapsed

پیاده‌روی اربعین (آیین)

پیاده‌رَوی اربعین، یا راهپیمایی اربعین، از آیین‌های شیعی است که در روزهای منتهی به ۲۰ صفر (اربعین حسینی) برگزار می‌شود. این پیاده‌روی از نقاط مختلف عراق به‌طرف کربلا و با هدف زیارت اربعین انجام می‌شود. بیشتر زائران، از مسیر نجف به کربلا می‌روند. در طول مسیرهای راهپیمایی، جایگاه‌هایی برای پذیرایی از زائران وجود دارد که موکب خوانده می‌شود.

در زمان حکومت صدام حسین، محدودیت‌هایی در اجرای این مراسم اعمال شد، ولی با سقوط حزب بعث در سال ۲۰۰۳م، این مراسم احیا شد و هرساله علاوه بر شیعیان عراق، شیعیان کشورهای دیگر به‌ویژه ایران نیز به راهپیمایی اربعین می‌پیوندند. بنابر گزارش‌ها، علاوه بر شیعیان، گروه‌هایی از اهل‌سنت، مسیحیان، ایزدیان و دیگر مذاهب نیز در پیاده‌روی اربعین حضور می‌یابند.

در سال‌های اخیر، میلیون‌ها نفر در این راهپیمایی شرکت می‌کنند؛ به‌نحوی که این رویداد را بزرگترین گردهمایی سالانهٔ مذهبی در جهان دانسته‌اند. درباره تعداد حاضران در این راهپیمایی‌، آمارهایی بین دوازده میلیون تا بیست میلیون نفر بیان شده است.

محتویات

توصیه به زیارت اربعین

نشانه های مؤمن پنج چیز است:

بر پایه حدیثی، از امام حسن عسکری(ع)، زیارت اربعین از نشانه‌های مؤمن معرفی شده است.۱ برخی عالمان، این حدیث را دلیل بزرگداشت اربعین دانسته‌اند.۲

همچنین زیارت‌نامه ای برای روز اربعین از امام صادق(ع) نقل شده است.۳ شیخ عباس قمی این زیارت‌نامه را در مفاتیح الجنان در باب سوم بعد از زیارت عاشورای غیر معروفه، با عنوان «زیارت اربعین» نقل کرده است.۴

تاریخچه

به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء، زیارت امام حسین در روز اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.۵

گفته شده است پس از دوره شیخ انصاری این سنت فراموش شده بود و محدث نوری آن را احیا کرد.۶ نویسنده کتاب ادب الطف در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف در سال ۱۳۸۸ق۱۹۶۷م منتشر شده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است.۷

ممنوعیت راهپیمایی در دوره صدام

در اواخر قرن ۱۴ قمری حزب بعث عراق، با برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین مخالفت کرد و گاه با راهپیمایی‌کنندگان با خشونت رفتار می‌شد. این مسئله موجب کم‌رونق شدن این مراسم گردید. آیت‌الله سید محمد صدر در دوره‌ای، پیاده‌روی به کربلا را واجب اعلام کرده بود.۸

انتفاضه اربعین

در سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۹۷۷م-۱۳۵۵ش) حزب بعث عراق برگزاری مراسم‌های مذهبی و برقراری موکب و پیاده‌روی به کربلا را ممنوع کرد؛۹ اما مردم نجف در ۱۵ صفر آن سال آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شده۱۰ و به سمت کربلاء حرکت کردند. این حرکت با برخورد حکومت صدام حسین مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند.۱۱ سید محمدباقر حکیم در این انتفاضه به حبس ابد محکوم شد۱۲ و برای برخی علما همچون علامه عسکری، سید محمدحسین فضل‌الله که از عراق فرار کرده بودند، نیز حکم اعدام غیابی صادر شد.۱۳

افزایش زائران اربعین

با سقوط حزب بعث عراق در سال ۲۰۰۳م، مراسم راهپیمایی اربعین بار دیگر در عراق احیا شد و پس از آن، هر ساله جمعیت بیشتری نسبت به سال قبل در آن شرکت می‌کند.۱۴ در آغاز این حرکت، دو تا سه میلیون نفر در آن حضور داشتند؛ ولی در سال‌های بعد تعداد زائران شرکت‌کننده در این راهپیمایی به بیش از ده میلیون نفر رسید؛۱۵ تا جایی که آن را از بزرگ‌ترین راه‌پیمایی‌ها یا گردهمایی‌های مذهبی جهان دانسته‌اند.۱۶

تولیت آستانه حضرت عباس (ع) در سال ۱۳۹۵ش (۲۰۱۶) طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد در سیزده روزِ منتهی به اربعین (یعنی از ۷ صفر تا ۲۰ صفر) بیش از یازده میلیون و دویست هزار نفر وارد کربلا شدند.۱۷ در سال ۱۳۹۷ش (۲۰۱۸)، تولیت آستانه امام حسین (ع) در بیانیه‌ای اعلام کرد که در ده روز منتهی به اربعین (از ۱۰ تا ۲۰ صفر) بیش از یازده میلیون و هشتصدو پنجاه هزار نفر از دروازه‌های اصلی کربلا وارد این شهر شده‌اند. کسانی که از کوچه‌های فرعی وارد کربلا شده‌اند و یا به هر دلیلی وارد مرکز شهر (محدوده‌ای با شعاع حدود سه کیلومتری از حرم) نشده بودند، در این آمار محاسبه نشدند.۱۸

درباره تعداد زائران آمارهای متعدد دیگری نیز در سایت‌های و رسانه‌های خبری منتشر شده است؛ برخی گزارش‌ها از مشارکت ۱۵ میلیون زائر شیعه در این راهپیمایی خبر داده‌اند.۱۹ در برخی دیگر از گزارش‌ها این تعداد ۲۰ میلیون نیز گزارش شده است۲۰

غیربومیان حاضر در راهپیمایی

آمار وزارت کشور عراق حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۲ش دست‌کم یک میلیون و ۳۰۰ هزار زائر خارجی به عراق آمده و در راهپیمایی اربعین شرکت کرده‌اند.۲۱ طبق آمارهای دولت عراق در سال۱۳۹۷ش (۲۰۱۸) این تعداد به بیش از یک میلیون و هشتصد هزار نفر رسیده است.۲۲

مسافت پیاده‌روی

زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‌کنند؛ اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیاده‌روی انتخاب می‌کنند. مسافت پیاده‌روی میان دو شهر حدود ۸۰ کیلومتر است. تعداد ۱۴۵۲ ستون در مسیر نجف به کربلا وجود دارد که فاصله بین هر ستون ۵۰ متر است. برای پیاده‌رویِ کل مسیر زمانی در حدود ۲۰ تا ۲۵ ساعت لازم است. بهترین زمان برای شروع سفر ۱۶ صفر است.۲۳

آداب و رسوم

پیاده‌روی اربعین در عراق، با آداب و آیین‌هایی همراه است؛ ازجمله هوسه‌خوانی و پذیرایی از زائران توسط عشایر حاشیه رود فرات.

هوسه‌خوانی: از آداب و رسوم عراقی‌ها در مسیر رفتن به کربلا در روز اربعین هوسه‌خوانی است؛ هوسه به قصاید ویژه قبایل عربی جنوب عراق گفته می‌شود. این اشعار بیان‌کننده قهرمانی و شجاعت است و برای برانگیختن عزم مردان جهت انجام کارهای سخت و بزرگ استفاده می‌شود. پس از خواندن شاعر، حاضران یک بیت از آن را تکرار کرده و حلقه‌وار حرکت می‌نمایند.۲۴

شروع مراسم: آیین عزاداری از پنج روز مانده به اربعین با ورود کاروان شبیه‌خوانی و تعزیه گردانان آغاز می‌شود. پس از آن دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی وارد شده و مراسم اصلی در روز اربعین دو ساعت گذشته از ظهر آغاز می‌شود. زائران، نزدیکِ در ورودی حرم امام حسین(ع) ایستاده و درحالی که بر سینه‌های خود می‌زنند، مرثیه‌ای را می‌خوانند و تکرار می‌کنند و در پایانِ سینه‌زنی دست‌ها را به‌نشانه سلام و تحیت بالا می‌برند.۲۵

پذیرائی از زوار: عشایر حاشیه رود فرات در ایام مراسم پیاده‌روی چادرهای بزرگی در مسیر پیاده‌روی بر پا می‌کنند که به آنها «موکب» یا مضیف می‌گویند و زائران را برای پذیرایی و استراحت در آنها جای می‌دهند.۲۶ اجتماعات مذهبی عراق، موکب‌های بسیاری برپا می‌کنند و رایگان به زائران خدمات می‌دهند. مدیریت موکب‌ها به‌شکل مردمی و مستقل از دولت انجام می‌شود.۲۷

مسیر‌های پیاده روی اربعین مسافت ها

اربعین نزدیک است و مشتاقان اباعبدالله در تکاپو هستند تا خود را آماده زیارت مزار مطهر ایشان در کربلا کنند.

به گزارش میزان برای رسیدن به کربلا مسیر‌های متعددی وجود دارد که زائران می‌توانند از این مسیر‌ها خود را به کربلا برسانند. در این گزارش به زائر اولی‌ها راهنمایی می‌شود تا بتوانند بهترین مسیر را برای پیاده روی اربعین انتخاب کنند.

زائران در ابتدا و قبل از بررسی مسیر‌های مختلف باید تصمیم بگیرند که قصد سفر هوایی یا زمینی به عراق را دارند. آن‌ها می‌توانند از دو راه زمینی و هوایی به کشور عراق سفر کنند، اگر قصد سفر زمینی به کشور عراق را دارند، ابتدا باید به پایانه اتوبوسرانی یا راه آهن شهر خود برای خرید بلیت اتوبوس یا قطار مراجعه کنند و بلیت یکی از ۴ مرز کشور (شلمچه، چذابه، مهران و خسروی) را برای خروج از کشور انتخاب و خریداری کنند.

کدام مرز را برای رسیدن به کشور عراق انتخاب کنیم؟بهتر است زائران نزدیک‌ترین مرز به شهر محل سکونت خود را انتخاب کنند تا زمان کمتری را برای رسین به شهر نجف طی کنند. به طور مثال اگر ساکن استان‌های نیمه شمالی و غربی کشور هستند؛ مرز مهران و خسروی و اگر ساکن، استان‌های نیمه جنوبی هستند، مرز شلمچه یا چذابه را برای سفر انتخاب کنند.

تعدادی از زائران قطار را برای رسیدن به کربلا انتخاب می‌کنند، بهتر است بدانید که فروش بلیت قطار اربعین طبق گفته سعید رسولی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه آهن کشور از چهارشنبه ۳ مهرماه ساعت ۱۰ صبح آغاز می‌شود.

عده‌ای نیز تا مرز‌های کشور با ماشین خود سفر می‌کنند، افرادی که این راه را انتخاب می‌کنند بهتر است از محل پارک خودرو خود اطمینان پیدا کنند تا در مدت زمان طولانی که خودروشان پارک است، مشکلی از جمله سرقت برای آن‌ها ایجاد نشود.

بعد از رسیدن به یکی از چهار مرز مشترک بین ایران و عراق و خروج از خاک کشور برای اینکه مسیر پیاده روی را آغاز کنید، باید به شهر نجف بروید. برای رسیدن به نجف از هر مرز مسیر متفاوتی را باید طی کنند.

همان طور که در نقشه ملاحظه می‌شود زائران اگر از مرز خسروی خارج می‌شوند با عبور از شهر‌های خانقین، مقدادیه و بعقوبه به شهر کاظمین رسیده و پس از می‌توانند وارد شهر کربلا شوند.

اگر از مرز مهران خارج می‌شوند با گذر از شهر‌های بدره، کوت، نعمانیه، شوملی و دیوانیه وارد شهر نجف می‌شوند و از آنجا می‌توانند با قرار گرفتن در مسیر اصلی پیاده روی اربعین، راهپیمایی خود را آغاز کنند.

همچنین اگر از مرز شلمچه وارد خاک عراق می‌شوند با گذر از شهر بصره و دیوانیه به شهر نجف می‌رسند.

زائران در صورت خروج از مرز چذابه با عبور از شهر‌های بدره، کوت، نعمانیه، شوملی، دیوانیه به شهر نجف خواهند رسید.

در این میان عده‌ای از همان ابتدا با خروج از مرز‌های کشور به شهر کاظمین، سامرا و سپس نجف می‌روند که بستگی به انتخاب خود زائر دارد.

میزان هزینه‌های حمل و نقل هر ساله با توجه به نرخ جدید آن مشخص است، بنابراین از دادن هزینه‌های هنگفت برای کرایه خودرو خودداری کنید.

زائران هنگامی که به شهر نجف رسیدند پس از زیارت و اقامتی کوتاه باید پیاده روی اربعین را آغاز کنند. مسیری که اکثر زائران ایرانی انتخاب می‌کنند همان مسیر اصلی است که زائران انتخاب می‌کنند و توصیه مسئولان نیز این است که زائران از انتخاب مسیر‌های فرعی به دلیل موضوعات امنیتی و پوشش‌های امدادی خودداری کنند.

پیدا کردن مسیر اصلی پیاده روی کار چندان سختی نیست، زائران با خارج شدن از درب باب الساعه حرم امام علی (ع) و گذر از خیابان امام زین العابدین (ع) و یا خیابان امام جعفر صادق (ع) به بزرگراهی که منتهی به شهر کربلا می‌شود، می‌رسند، بعد از آن زائران با دنبال کردن نشانه‌ها و خیل جمعیت می‌توانند در مسیر اصلی پیاده روی اربعین قرار گیرند.

هنگامی که زائران مسیر اصلی را پیدا کردند، برای رسیدن به مسیری که عمود‌های اصلی در آنجا قرار دارند باید ۱۸۲ عمود را از ابتدای نجف تا انتهای شهر طی کنند، پس از پایان ۱۸۲ عمود شهر نجف، زائران وارد مسیر اصلی می‌شوند.

در مجموع زائران باید ۱۴۵۲ عمود را به مسافت ۸۰ کیلومتر تا کربلا طی کنند، فاصله هر عمود تا عمود دیگر ۶۰ متر است. شماره هر عمود در ستون‌های بزرگی که قابل مشاهده هستند، نوشته شده و زائران می‌توانند به راحتی آن‌ها را مشاهده کنند.

یک طرف بزرگراه نجف تا کربلا در ایام اربعین برای پیاده روی زائران در نظر گرفته شده است، زائران به هیچ وجه از مسیری که خودرو‌های سواری و اتوبوس‌ها تردد می‌کنند، پیاده روی نکنند، مخصوصا در زمانی که هوا تاریک است.

مسیر‌های دیگری نیز وجود دارد که به شهر کربلا منتهی می‌شوند، اما زائران ایرانی به دلیل اینکه اطلاع کافی از مسیر‌های کشور عراق و شرایط اقلیمی آن ندارند، بهتر است این مسیر‌ها را برای سفر خود انتخاب نکنند. همچنین تعداد کم پایگاه‌های درمانی و موکب‌های مناسب برای استراحت می‌تواند سبب بروز مشکل برای آنان در مسیر‌های فرعی شود.

فاصله شهر‌های عراق به شرح ذیل است:

*نجف تا شهر‌های مختلف

نجف تا کربلا: ۷۸ کیلومترنجف تا بغداد: ۱۶۱ کیلومترنجف تا بصره: ۴۶۷ کیلومترنجف تا حله: ۶۱ کیلومترنجف تا رمادی:۲۷۱ کیلومترنجف تا بعقوبه: ۲۲۷ کیلومترنجف تا دیوانیه: ۷۵ کیلومترنجف تا کاظمین: ۱۸۰ کیلومترنجف تا سامراء: ۲۸۷ کیلومترنجف تا سیدمحمد: ۲۴۹ کیلومترنجف تا دوطفلان مسلم: ۱۱۶ کیلومتر

*کربلا تا شهر‌های مختلف

کربلا تا بغداد: ۱۰۸ کیلومترکربلا تا کوت: ۱۹۷ کیلومترکربلا تا حله: ۴۲ کیلومترکربلا تا رمادی: ۲۱۸ کیلومترکربلا تا بعقوبه: ۱۸۴ کیلومترکربلا تا دیوانیه: ۱۴۴ کیلومترکربلا تا بصره: ۵۲۴ کیلومترکربلا تا کاظمین: ۱۱۵ کیلومترکربلا تا سامراء: ۲۲۰ کیلومترکربلا تا سیدمحمد: ۱۸۴ کیلومترکربلا تا طفلان مسلم: ۳۸ کیلومتر

*سامرا تا شهر‌های مختلف

سامراء تا بغداد: ۱۱۰ کیلومترسامراء تا سیدمحمد: ۵۳ کیلومتر